LED aydınlatmalar hayatımızda daha yaygın olarak kullanılmaya başladıkça artık akkor ve enerji tasarruflu flüoresan lambalar çok daha az kullanılmaya başladı.
Günümüzde en uygun LED aydınlatmaları seçebilmemiz için belirli LED aydınlatma terimlerine aşina olmamız önemlidir. Hemen hemen tüm aydınlatmalarda LED ışık kaynakları kullanılmaktadır. Bugün, daha fazla aydınlatma armatürü entegre LED’leri kullanıyor. Bunlar, çıkarılabilir LED ampullerin aksine, armatüre kalıcı olarak tasarlanmış LED’lerdir. Evlerimizde kullanılan ampullü aydınlatmalar için LED ampuller geliştirildi ve böylece kullanmakta olduğumuz avize, masa lambası, aplikler ve lambaderleri de LED aydınlatmaya dönüştürmeyi başardık.
LED nedir?
“Işık Yayan Diyot” (Light Emitted Diode) anlamına gelen LED, içinden bir elektrik akımı geçtiğinde ışık yayan iki uçlu yarı iletken bir ışık kaynağıdır. Akkor lambalar kullandıkları enerjinin küçük bir kısmını ışığa dönüştürürken büyük bir kısmını istemediğimiz ısıya dönüştürürler. Kullanılan enerjinin ancak küçük bir miktarı ışığa dönüşür ve bu nedenle verimsiz bir aydınlatma sunar. LED’ler kullandıkları enerjinin tamamına yakınını ışığa dönüştürürler. Geneksel aydınlatmalar kadar ısı yaymazlar. Çok verimli bir aydınlatma sunarlar.
Flüoresan lambalar gibi zararlı gazlar içermezler. Çevreye herhangi bir zararları yoktur.
LED’lerin ömrü ne kadardır?
Çoğu LED lambanın kullanım ömrünün 25.000 ila 50.000 saat arasında olacağı belirtilmektedir. Tipik bir akkor lambanın ömrünün 1.000 saat olacağı göz önüne alındığında LED’lerin ömrünün ne kadar uzun olduğu ortaya çıkar.
Akkor lambaların ömrü filamanın kopması ile sona erer ve ampul ışık vermez olur.
Ancak LED aydınlatmaların ömürlerini tamamlamaları akkor lambalar gibi olmaz, LED’lerin verdikleri ışık zamanla ve yavaşça azalır.
Başlangıçta verdikleri ışığın %70’ini vermeye başladığında (%30 azalma olduğunda) LED’lerin ömrünü tamamladığı kabul edilir ve değiştirilmeleri gerekir.
Renk sıcaklığı nedir?
Renk sıcaklığı (Correlated Color Temperature, CCT), LED’lerin sundukları ışığın beyazın hangi tonunda olacağını gösteren bir değerdir. Renk sıcaklığı değeri Kelvin(K) cinsinden ve 2700K ila 6.500K arasında bir değer sunar. Kelvin derecesi ne kadar yüksek ise renk o kadar beyaz olacaktır.
Daha fazla bilgi almak için kelvin renk sıcaklığı nedir makalemize göz atmak isteyebilirsiniz.
Renksel Geriverim İndeksi (CRI) nedir?
İngilizce açılımı “Color Rendering Index” olan CRI, ışık kaynağının aydınlattığı nesnelerin renklerini ne kadar doğru oluşturabildiğini gösterir. Günümüzde cep telefonu ile çekilen fotoğraflara filtreler uygulayarak, fotoğraftaki nesnelerin renklerini değiştirebiliyoruz. CRI değeri düşük olan ışık kaynakları da etrafımızdaki nesnelerin renklerini farklı görmemize neden olurlar. Akkor lambalarda böyle bir sorun yoktu. Bu nedenle CRI kavramı öncede çok popüler değildi. Ancak LED ve enerji tasarruflu lambalar, etrafımızdaki eşyaların renklerini gerçeğinden (güneş ışığı altında görülenden) farklı gösterebiliyorlar. Bu nedenle rengin önemli olduğu yerlerde yüksek CRI değerine sahip ışık kaynakları tercih edilmelidir.
Daha fazla bilgi almak için CRI nedir makalemize göz atabilirsiniz.
Lümen Nedir?
Işık kaynağından çıkan toplam görünür ışık miktarıdır.
Lümen demek parlaklık demektir. Bir lambanın lümen değeri ne kadar yüksek ise verdiği ışık miktarı da o derece yüksektir. Lambaların ışık seviyeleri Watt değerlerine göre değil, lümen değerlerine göre ölçülür. Daha fazla ışık elde etmek için lümen değeri yüksek ampulleri seçmelisiniz.
Watt Nedir?
Watt, Bir lambanın aydınlatmak için elektrik şebekesinden çektiği elektrik gücü miktarını gösterir. Birçok kişi bir ampulün gücü (W) ne kadar yüksek ise, ampulün o kadar parlak olacağını düşünür. Bu tam olarak doğru değildir. Farklı tiplerdeki ampuller şebekeden daha az güç (yani daha düşük elektrik faturası) çekerken en az diğer ampuller kadar yüksek ışık verebilirler. İki adet lambanın hangisinin daha parlak olduğunu anlamak için watt değerlerine değil lümen değerlerine bakılmalıdır. Lümen değeri daha büyük olan lamba her zaman daha parlak yanacaktır. Nasıl uzunluk metre, ağırlık kg ile ölçülüyorsa ampullerin parlaklıkları da watt değeri ile değil lümen değerleri ile ölçülür
Aydınlatma verimliliği nedir?
Bir ampulün şebekeden çektiği watt başına ne kadar lümen ışık verdiğidir. Verimli ampuller şebekeden daha az enerji çekerken daha yüksek ışık verebilmektedirler.
Akkor lambalar şebekeden 40W güç tüketirken 400 lümen ışık verebilmektedir. LED ampuller ise 8W güç kullanıp 800 lümen ışık verebilmektedir.
BIN nedir ve neden önemlidir?
LED çipleri üretilirken, aynı seride üretilmiş LED’lerin lümen ve renk sıcaklığı gibi özelliklerinde küçük farklılıklar meydana gelebilmektedir. Üretim hattından çıkan özellikleri farklı bu ledlerin aynı projede kullanılması durumunda görsel olarak rahatsız edici durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bunu engelemek için üretim hattından çıkan ledler özelliklerine göre gruplandırılırlar ve benzer ledler aynı grupta toplanır. Aynı BIN numarasına sahip ledler aynı özelliklere sahip olduklarından, birlikte kullanıldıklarında rahatsız edici ışık farklılıkları bulunmaz.
LED sürücüsü nedir?
LED sürücüsü, LEDlere güç vermek için kullanılan bir elektrik devresidir. Sürücü, LED’i gerekli parlaklıkta yakmak için yeterli akım sağlamalı, ancak LED’in zarar görmesini önlemek için akımı sınırlamalıdır.
LED’ler düşük voltaj ve doğru akım elektriği ile çalışmaktadır. Evlerimizdeki şebeke elektriği ise, alternatif akımlı ve yüksek (230V~) voltajlıdır. Bir LED sürücünün temel amacı, bu yüksek voltajlı alternatif akımı, LED’lerin çalışmak üzere tasarlandığı düşük voltajlı doğru akım elektriğine dönüştürmektir.
Dim nedir?
Işık kaynaklarının parlaklık seviyelerinin kullanıcıların istediği seviyeye getirilmesine Dim denir. Bunu sağlayan elektronik cihazlara Dimmer denir.
Dim enerji tasarruf sağlar mı?
Evet, LED aydınlatmaları dim etmek (yani ışığı kısmak) daha az enerji tüketmenize imkan sağlar.
LED’ler Dim edilebilir mi?
Evet tüm ledler dim edilebilir. Ancak LED’ler ile birlikte kullanılan sürücülerin dim özelliğine sahip olması ya da sürücü ile LED arasında dim özellikli bir cihazın olması gerekir. LED ampuller kendi elektronik parçaları ile birlikte entegre satıldığından DIM özelliğine sahip olmayan ampulleri dim etmeye çalışmayın!. Ürüne zarar verebilirsiniz. SMD ya da şerit LED’leri dim etmek ise oldukça kolaydır. LED dimmer cihazlarını Avonni’den temin edebilirsiniz.
LED aydınlatmalarda bakım
LED’ler kurulum tamamlandıktan sonra bakıma ihtiyaç duymazlar. Geleneksel akkor lambalarda birkaç ayda bir ampul değiştirme ihtiyacı vardı. LED’lerin uzun ömürlü oluşu nedeniyle sık ampul değiştirme ihtiyacı ortadan kalkar. Flüoresan lambaların ihtiyaç duyduğu balastlar LED aydınlatmalarda bulunmaz. Balastların değişimi ve bakımı LED aydınlatmalarda bulunmamaktadır.
Dış etkilere karşı dayanıklılık
LED’ler katı hal ışığıdır. Yani bir filaman veya neon gazı yerine yarı iletken malzeme kullanılmaktadır. Bir LED, epoksi reçineyle kaplı küçük bir çiptir, bu da onları geleneksel akkor ampullerden ve floresan tüplerden çok daha dayanıklı kılar. Cam ve filamentler gibi kırılgan bileşenler bulunmadığı için LED’ler darbeye, titreşime, aşırı sıcaklıklara dayanabilir.
LED’lerin çevreye olan etkileri
LED aydınlatmalar, bugün piyasadaki en çevre dostu aydınlatma çözümleridir. Diğer aydınlatma kaynaklarından daha uzun süre dayanırlar, bu nedenle sık sık değiştirilmeleri gerekmez. Uzun süre kullanılan bu aydınlatmalar daha az atık oluşturmaktadırlar. LED’ler daha az enerji kullanırlar. Düşük enerji tüketimleri ile çevreyi korurlar. LED’ler cıva içermez, yani onları bertaraf ettiğinizde toprağa, suya ve çevreye cıva sızmaz.
